Samen met de ErfgoedApp ontwikkelde Kazerne Dossin recent een tour, bedoeld voor middelbare scholieren vanaf 15 jaar. Wij gingen op bezoek in het museum en leerden aan de hand van 'Kazerne Dossin: What’s New?' het oorlogsverleden op een nieuwe manier kennen.
Een donkere bladzijde in de Belgische oorlogsgeschiedenis
Als memoriaal, museum en onderzoekscentrum over de Holocaust en mensenrechten is Kazerne Dossin al jarenlang een gevestigde waarde in het erfgoedlandschap. Het historische verhaal van de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging laat dan ook niemand onberoerd en loopt als een rode draad door het museum en de permanente tentoonstelling. Ook België bleef niet gespaard van de Holocaust, een zwarte bladzijde die blijvend moet worden verteld. Ook aan jongeren.
Als jonge bezoeker start je samen met je begeleiders op het panoramisch dak van Kazerne Dossin op de vijfde verdieping. Bij slecht weer kan je het uitzicht waarnemen vanachter de grote ramen. Terwijl je kijkt naar de originele kazerne verneem je welke rol het gebouw speelde tijdens de deportaties tussen 1942 en 1944. De tour leert je dat er 25.843 gevangenen waren in de kazerne. Slechts 5% van deze mensen zou de oorlog overleven.
Natan Ramet: een pakkende getuigenis over volharding en overleving
De ErfgoedApp-tour brengt je nu naar de derde verdieping. Voor je verdergaat waarschuwt de app je dat er een zeer pakkend deel van de tentoonstelling aankomt. Als je de tour volgt, zullen de meest schokkende beelden niet aan bod komen. Wil je ze toch bekijken? Neem dan zeker een leerkracht of volwassene mee!
Je ziet de enorme fotomuur die zich uitstrekt over maar liefst vijf verdiepingen. Vervolgens ga je op zoek naar de foto van Natan Ramet. Hij was een Joodse man die de Holocaust overleefde en later mee het Joods Museum van Deportatie en Verzet oprichtte, de voorloper van Museum Kazerne Dossin. Je leert waarom zijn foto wel in kleur staat en wat er met zijn gezin is gebeurd tijdens de vervolgingen. Natan vertelt over zijn ervaringen als zeventienjarige in Kazerne Dossin, zijn deportatie naar Polen en zijn gruwelijke herinneringen aan Auschwitz-Birkenau. Je leert over de praktijken die werden gebruikt in de concentratiekampen en welke technieken de nazi’s gebruikten om hun slachtoffers te ontmenselijken en te ontmoedigen. Aan de hand van Natans pakkende getuigenissen, herinneringen en erfstukken leer je meer over het ondraaglijke leven in de kampen.
Nog op de derde verdieping ga je verder met het verhaal na de bevrijding en het einde van de Tweede Wereldoorlog. Natan vertelt in een volgende getuigenis over zijn ervaringen bij zijn terugkomst in Antwerpen. Er worden ook verhalen verteld over slachtoffers die het niet hebben overleefd.
De kracht van beelden: propaganda en polarisatie
Vanaf de tweede verdieping informeert de tour je over het belang van media en propaganda. Affiches, pamfletten, radio- en televisieprogramma’s hebben immers een grote invloed op hoe mensen naar de maatschappij kijken.
Je gaat dieper in op het gebruik van media en propaganda door nazi-Duitsland, maar ook door het Belgisch verzet. 'Kazerne Dossin: What's New' toont aan hoe de antisemitische propaganda ervoor zorgde dat er een toename was van geweld tegenover Joodse burgers. Daarnaast zoomt de tour in op het verschil tussen propaganda en reclame, wat een zeer belangrijk onderscheid is. Aan de hand van verschillende voorbeelden wordt uitgelegd wat de kenmerken zijn van propaganda en hoe je ze kan herkennen. Een grote meerwaarde voor jongeren die ook vandaag de dag met dit soort informatie worden geconfronteerd.
Massa’s en media
Op de eerste verdieping legt de tentoonstelling uit hoe Hitler en zijn aanhangers censuur en massamedia gebruikten om aanhangers te winnen. De tour legt de nadruk op de manier waarop Hitler de bevolking van het nazistisch gedachtegoed probeerde te overtuigen. Je ziet ook hoe hij op de mensenmassa inspeelde en die gebruikte om macht te verwerven. Al deze elementen dragen ertoe bij dat jonge bezoekers beseffen hoe belangrijk de kracht van een massa en de media kan zijn.
Daarnaast leer je ook meer over de toenmalige leefomstandigheden, waardoor je inzicht krijgt in hoe die haatdragende boodschappen grip konden krijgen op het denken en handelen van mensen.
Nooit vergeten
De pakkende tour eindigt waar hij begon: bij de grote fotomuur. Je kijkt deze mensen een laatste keer in de ogen, met de informatie over vervolgingen, racisme, antisemitisme en propaganda in het achterhoofd.
De 'What’s New?' tour is een zeer aangrijpende, educatieve en interactieve rondleiding die jongeren op een laagdrempelige manier informeert over de kracht van de propaganda, die werd gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Door te starten met het verhaal over het geweld en de vervolgingen ten aanzien van Joodse burgers en nadien te onderzoeken hoe het zover is kunnen komen, hoopt Kazerne Dossin dat jongeren de kracht en het effect van massamedia en haatcampagnes beter zullen begrijpen. Vroeger én vandaag.
