Vlassafari in de Leiestreek

Juni is de bloeimaand van de vlasbloem. Die ontluikende blauwe bloemenpracht is voor Museum Texture al enkele jaren het geknipte moment voor het uitstippelen van een reeks fietstochten. Smeer dus je kuiten in en spring met je smartphone in de hand op je fiets voor een tocht van 38 kilometer langs vlasrelicten van vroeger en nu.

Het vlas van de Leie

De Leiestreek vormt het hart van de vlasregio. Dat was een dikke honderd jaar geleden al zo, en is ook vandaag nog steeds het geval. Door het vele stromende water was de Leie de ideale plek om vlas te roten, een methode waarbij de vezels van de houtachtige kern worden losgeweekt. Bovendien zorgden de zachtheid en de temperatuur van het Leiewater voor de beste rootomstandigheden.

De activiteit van het Leieroten aan het begin van de 20ste eeuw. Je ziet verschillende rootbakken in de Leie (c Texture).

Tijdens het interbellum kwamen de eerste warmwaterroterijen in zwang. Omdat ze de ideale omstandigheden van het rivierroten kunstmatig opwekten, werden vlassers minder afhankelijk van de Leie. Een stoommachine verwarmde het water dat via koperen buisjes in de vloer in de betonnen rootkamer werd gesproeid. Vandaag kan je deze roterijen her en der in het landschap terugvinden.

Wist je trouwens dat de bedrijvigheid die de Leiestreek vandaag zo typeert, vaak haar roots heeft in het vlas? Veevoederbedrijf Vanden Avenne in Ooigem, bijvoorbeeld. Anno 2021 staat de vijfde generatie aan het roer van wat een van de grootste veevoederfabrieken in België is. Het bruine vliesje dat achterblijft bij de olieproductie uit vlaszaad, wordt er tot krachtvoer vermalen. Zo gaat niets verloren.

Foto's uit de jaren 1950 van veevoederbedrijf Vanden Avenne (© Vanden Avenne).

Twee wielen en talrijke vlasvelden

De ErfgoedApp vertelt je nog veel meer over de boeiende relatie tussen het vlas en de Leiestreek. De fietstocht brengt je langs elf vlasvelden en vlasrelicten in het landschap. Fiets langs knooppunten én ontdek op bijzondere plekken extra weetjes en verhalen. Je krijgt een melding wanneer je in de buurt bent van zo'n plek.

Twee schermen uit de Vlassafari-tour in de ErfgoedApp (© Texture).

De vlasplant groeit snel. Tussen het zaaien in maart en de oogst in juli liggen amper 100 dagen. Elk vlasbloempje bloeit maar enkele uren. Het ontluikt in de ochtend en staat rond 10.00 uur helemaal open. Vanaf 14.00 uur begint het zich te sluiten en verwelkt het stilaan. Vroeg opstaan is dus de boodschap!

Het fietslusje 'Vlassafari in de Leiestreek' kan je gratis oppikken in Texture vanaf vrijdag 18 juni. Zin in een fietstocht langs vlasvelden in het Meetjesland of in de Vlaamse moeren en polders nabij de kust? Neem dan zeker een kijkje op vlasveldeninvlaanderen.be.

Spot de vlasvelden in jouw buurt of in je eigen tuin

Op vlasveldeninvlaanderen.be vind je met een handige klik op de kaart ook alle vlaspercelen in Vlaanderen terug. Dit jaar telden we er 1.150. Misschien ligt er wel een bij jou in de buurt?

Je kan vlas geen twee jaar na elkaar op hetzelfde perceel inplanten. De locatie van de vlasvelden is dus elk jaar anders.

Wil je meer weten over dat kleine, dappere plantje? Elke bezoeker van Texture ontvangt een gratis zakje vlaszaadjes. Zo kan je thuis je eigen mini-vlaschaard zaaien. Deel foto’s van de groei en bloei van je eigen vlasexperiment met #IedereenVlasboer en tag @TextureKortrijk.   Arnaud Van Robaeys deed het je al voor. Hij brengt wekelijks verslag uit van zijn vlasveld in Noord-Frankrijk met #lesaventuresdelinette. Volg de onweerstaanbare avonturen van Linette, onze kleinste reporter te velde, op de Facebookpagina van Texture.