Middeleeuwse kademuur Zakstraat

In het najaar van 2018 werden bij opgravingen langs de Zakstraat resten gevonden van een oude kademuur. Die vondst kwam niet als een verrassing. Op oude kaarten, pentekeningen en zelfs foto’s is te zien hoe hier tot het begin van de 20ste eeuw een vliet liep.

De Mechelse binnenstad werd doorsneden door tal van vlietjes, tot ze ruim een eeuw geleden om hygiënische redenen gedicht werden. Waaronder dus deze vliet, die de Melaan werd genoemd (niet te verwarren met de gelijknamige straat). Ze takt af van de Dijle ter hoogte van de Kruidtuin en loopt dan in een brede boog door de binnenstad. Aan ‘t Veer voegt ze zich weer bij de Dijle.

Nadat men de oever van de vliet in een eerste fase verstevigd had door een houten wand, volgde in een volgende fase (vermoedelijk in de 14de eeuw) de bouw van een echte kademuur. De muur werd opgetrokken in witte kalkzandsteen en rustte op ingeheide houten palen. Naar boven toe liep het muurwerk door in dat van de bakstenen muren en achtergevels van de huizen langs de huidige Rik Woutersstraat.

Tijdens het archeologisch onderzoek werden van de kademuur 3D-opnames gemaakt. Die opnames werden vervolgens geïntegreerd in een 3D-model van het bouwblok. Naast verschillende bouwnaden zie je ook een uitsparing die later dicht werd gemetst. Hier liep een waterstraatje waarvan we vermoeden dat het vanuit de Rik Woutersstraat toegang gaf tot de Melaan, waar zich een houten steigertje bevond. Op die manier konden mensen makkelijk bij het water komen.

Water was immers van groot belang voor het leven in de stad. Heel wat ambachten waren afhankelijk van het water. Voor de site langs de Zakstraat wijzen historische bronnen op de aanwezigheid van leerlooiers in de 13de eeuw, wol- en lakenververs in de 14de tot 15de eeuw en bierbrouwers in de 16de tot 20ste eeuw. Samen met deze bronnen vertellen de archeologische resten het verhaal van de stad en haar eeuwenoude band met het water.

Het archeologisch onderzoek op de site langs de Zakstraat werd uitgevoerd door de archeologen van All-Archeo in opdracht van Vastgoed Van Loon. De 3D-opnames en het 3D-model van het bouwblok werden gemaakt op vraag van de stad Mechelen, respectievelijk door Argus Vision en Nils Faber.